De huidige arbeidsmarkt is krap, maar het wordt nog erger

Oorzaak van de problemen is wat het UWV de "dubbele vergrijzing" noemt. Niet alleen gaan er de komende decennia steeds meer mensen met pensioen, zij worden ook nog eens ouder. Daardoor is er meer behoefte aan zorgmedewerkers, terwijl daar nu al grote tekorten aan zijn.

Tegelijkertijd stromen de komende tijd niet zoveel jongeren de arbeidsmarkt op. In 2021 waren er voor elke AOW-gerechtigde nog drie werkenden. Tegen 2040 is dat gedaald naar iets meer dan twee. Illustratief is het huidige verschil tussen het aantal mensen dat tussen de 50 en 67 jaar is en het aantal kinderen tot 17 jaar. Die eerste groep gaat de komende zeventien jaar met pensioen en wordt in principe grotendeels vervangen door die tweede groep. Alleen zijn die met ongeveer een miljoen minder dan degenen die tussen nu en 2040 met pensioen gaan.

"Dit alles zorgt voor een structureel krappe arbeidsmarkt", stelt het UWV in een analyse, die maandag verschijnt. "Als de omstandigheden niet veranderen, moeten straks minder mensen meer werk doen."

Vergrijzing is er in het hele land

Volgens het UWV krijgt heel Nederland te maken met de gevolgen van de vergrijzing. Maar de problemen worden waarschijnlijk het grootst aan de randen van het land, zoals Limburg, Noordoost-Groningen en de Achterhoek.

Hoewel de problemen groot zijn, ziet de instantie ook oplossingen. Zo zouden ouderen langer kunnen doorwerken, bijvoorbeeld door na hun pensioen vrijwilligerswerk te doen. Ook zou digitalisering een oplossing kunnen zijn, omdat je daarmee de productiviteit kunt verbeteren zonder extra personeel. Verder denk het UWV aan flexibele werktijden voor mantelzorgers, zodat zij deels aan het werk kunnen blijven.

Migranten kunnen gat opvullen

Daarnaast zouden arbeidsmigranten onderdeel kunnen zijn van de oplossing. Wel ziet het UWV daar een aantal problemen. Zo ligt migratie politiek gevoelig. Daarnaast hebben veel landen in Centraal- en Oost-Europa, waar veel arbeidsmigranten vandaan komen, zelf ook te maken met vergrijzing.
Een andere optie is het verhogen van de arbeidsparticipatie. Hoewel in Nederland relatief veel mensen een baan hebben, zou dat aantal toch nog verder omhoog kunnen. De uitkeringsinstantie denkt dan onder meer aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en Nederlanders met een migratieachtergrond.